Money as Debt / Το Χρήμα ως Χρέος

Η ταινία “Money as Debt” (Το Χρήμα ως Χρέος) είναι μια παραγωγή του Paul Grignon (paulgrignon.com) του 2006. Περισσότερα σχετικώς μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα “moneyasdebt.net”, από όπου υπάρχουν παραπομπές και σε μεταφρασμένες - υποτιτλισμένες εκδόσεις.

Οι άνθρωποι του www.kepik.gr έκαναν τον ελληνικό υποτιτλισμό και έτσι, πλέον, μπορεί κάποιος να την δει και με ελληνικούς υπότιτλους και να μάθει πολλά, ιδιαίτερα σημαντικά, περί Χρήματος, Τραπεζών και Χρέους, θέματα που μας απασχολούν ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό. Την προτείνουμε ανεπιφύλακτα!

Έχει συνολική διάρκεια κάτι λιγότερο από 47 λεπτά και μπορείτε να την βρείτε και να την δείτε, σε πέντε κομμάτια, εδώ:

http://www.youtube.com/watch?v=YF2Hxk12SNw&feature=player_embedded

http://www.youtube.com/watch?v=EYTf0P7r2iQ&feature=youtu.be

http://www.youtube.com/watch?v=v9xQMZdGjc8&feature=youtu.be

http://www.youtube.com/watch?v=gowdorVy7FU&feature=youtu.be

http://www.youtube.com/watch?v=IO3D88h-C3s&feature=youtu.be

Με τη σκέψη πως το περιεχόμενό του θα μπορούσε να διαβαστεί ως αυτόνομο κείμενο, το παραθέτω στη συνέχεια:

Money as Debt / Το Χρήμα ως Χρέος

“Μερικοί από τους σπουδαιότερους ανθρώπους στις ΗΠΑ, στους τομείς του εμπορίου και των κατασκευών έχουν ένα φόβο: Γνωρίζουν ότι υπάρχει μια δύναμη τόσο οργανωμένη, τόσο λεπτή, τόσο προσεκτική, τόσο διασφαλισμένη, τόσο πλήρης και τόσο κυρίαρχη, που καλά θα κάνουν να προσέχουν όταν μιλούν εναντίον της” (Woodrow Wilson, πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ)

“Κάθε φορά που μια τράπεζα κάνει ένα δάνειο, δημιουργείται νέα τραπεζική πίστωση, νέες καταθέσεις, ολοκαίνουργιο χρήμα” (Graham F. Towers, Κυβερνήτης τράπεζας του Καναδά 1934-1954)

“Η διαδικασία με την οποία οι τράπεζες δημιουργούν το χρήμα είναι τόσο απλή, που το μυαλό αηδιάζει” (John Kenneth Galbraith, Οικονομολόγος)

"Άσε με να εκδίδω και να ελέγχω τα χρήματα ενός έθνους και δεν με ενδιαφέρει ποιος φτιάχνει τους νόμους του" (Mayer Anselm Rothschield, Τραπεζίτης)

Χρέος

Δύο μεγάλα μυστήρια κυριαρχούν στην ζωή μας: Η αγάπη και τα χρήματα. Το τι είναι η αγάπη είναι ένα ερώτημα το οποίο έχει διερευνηθεί ατελείωτα σε ιστορίες, τραγούδια, βιβλία, ταινίες και στην τηλεόραση. Αλλά ΔΕΝ μπορούμε να πούμε το ίδιο για το ερώτημα “Τι είναι το χρήμα;” Δεν προκαλεί έκπληξη που η θεωρία του χρήματος δεν έχει εμπνεύσει καμία εμπορικά επιτυχημένη ταινία. Αλλά ούτε καν αναφέρθηκε στα σχολεία που φοιτήσαμε οι περισσότεροι από εμάς. Για τους περισσότερους από εμάς, η ερώτηση "Από που έρχονται τα χρήματα;" φέρνει στο μυαλό μας την εικόνα του νομισματοκοπείου που τυπώνει χαρτονομίσματα και χαράσσει νομίσματα.

Οι περισσότεροι από εμάς πιστεύουμε ότι τα χρήματα δημιουργούνται από την κυβέρνηση. Είναι αλήθεια αλλά μόνο μέχρι ένα σημείο. Αυτά τα μεταλλικά και χάρτινα σύμβολα αξίας που συνήθως σκεφτόμαστε ως χρήμα, όντως, παράγονται από ένα κυβερνητικό φορέα που ονομάζεται Νομισματοκοπείο. Αλλά το μεγαλύτερο ποσοστό του χρήματος δεν δημιουργείται στο Νομισματοκοπείο. Δημιουργείται σε τεράστιες ποσότητες κάθε μέρα από ιδιωτικές επιχειρήσεις γνωστές ως τράπεζες.

Οι περισσότεροι από εμάς πιστεύουμε ότι οι τράπεζες δανείζουν χρήματα από αυτά που τους έχουν εμπιστευθεί οι καταθέτες. Εύκολο να το φανταστεί κανείς. Αλλά δεν είναι η αλήθεια. Στην πραγματικότητα, οι τράπεζες δημιουργούν τα χρήματα που δανείζουν, όχι από τα ίδια τα κέρδη της τράπεζας, όχι από τις καταθέσεις των άλλων, αλλά απευθείας από την υπόσχεση του δανειολήπτη ότι θα εξοφλήσει το δάνειο.

Η υπογραφή του δανειολήπτη στα χαρτιά του δανείου είναι μια υποχρέωση εξόφλησης του ποσού του δανείου επιπλέον τόκου, διαφορετικά ξέχνα το σπίτι, το αυτοκίνητο ή οποιοδήποτε αγαθό δεσμεύτηκε ως εγγύηση. Αυτή είναι μια μεγάλη δέσμευση για τον δανειολήπτη. Και τι απαιτεί η ίδια υπογραφή από την πλευρά της τράπεζας;

Η τράπεζα πρέπει απλά να δημιουργήσει από το τίποτα το ποσό του δανείου ως δια μαγείας και να το γράψει στον λογαριασμό του δανειολήπτη. Ακούγεται τραβηγμένο; Αποκλείεται να είναι αλήθεια. Αλλά είναι.

Για να φανεί το πως δημιουργήθηκε αυτό το θαύμα του σύγχρονου τραπεζικού συστήματος, ας δούμε αυτήν την απλή ιστορία

Το Παραμύθι του Χρυσοχόου

Μια φορά και ένα καιρό, περίπου οτιδήποτε μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως χρήμα. Απλά θα έπρεπε να είναι φορητό και οι περισσότεροι άνθρωποι θα έπρεπε να έχουν πίστη ότι θα μπορούσαν αργότερα να το ανταλλάξουν με αγαθά πραγματικής αξίας όπως η τροφή, ο ρουχισμός και η στέγη. Κοχύλια, σπόροι κακάο όμορφες πέτρες, ακόμα και πούπουλα έχουν χρησιμοποιηθεί ως χρήματα. Ο χρυσός και το ασήμι ήταν ελκυστικά, μαλακά και εύκολα στην επεξεργασία και έτσι κάποιοι πολιτισμοί έγιναν ειδικοί σε αυτά τα μέταλλα. Οι χρυσοχόοι εμπορεύονταν πολύ πιο εύκολα χαράζοντας νομίσματα, τυποποιημένες μονάδες αυτών των μετάλλων, που το βάρος και η καθαρότητά τους πιστοποιούνταν.

Για να προστατέψει τον χρυσό του, ο χρυσοχόος χρειαζόταν ένα θησαυροφυλάκιο. Και σύντομα οι συμπολίτες του, του χτυπούσαν την πόρτα ζητώντας να δανειστούν χώρο για να φυλάξουν τα δικά τους νομίσματα και άλλα πολύτιμα αντικείμενα. Σε λίγο καιρό, ο χρυσοχόος είχε δανείσει όλα τα ράφια στο θησαυροφυλάκιό του και κέρδιζε κάποια λίγα έσοδα από αυτήν την επιχείρηση ενοικίασης ασφαλούς χώρου.

Τα χρόνια πέρασαν και ο χρυσοχόος έκανε μια πανέξυπνη παρατήρηση: Οι καταθέτες σπάνια έρχονταν σε αυτόν για να κάνουν ανάληψη του χρυσού και ποτέ δεν έρχονταν όλοι ταυτόχρονα. Αυτό συνέβαινε επειδή οι επιταγές ανάληψης που ο χρυσοχόος έγραφε ως αποδείξεις κατάθεσης του χρυσού, ανταλλάσσονταν στην αγορά σαν να ήταν ο ίδιος ο χρυσός. Αυτό το είδος χάρτινων χρημάτων ήταν πολύ πιο βολικό από τα βαριά νομίσματα και τα ποσά μπορούσαν απλά να γράφονται, αντί να μετριούνται με κόπο, ένα-ένα, για κάθε συναλλαγή. Στο μεταξύ, ο χρυσοχόος είχε και μια άλλη επιχείρηση. Δάνειζε τον χρυσό του χρεώνοντας τόκο. Έτσι, καθώς οι βολικές επιταγές ανάληψη χρυσού, έγιναν ευρέως αποδεκτές οι δανειολήπτες άρχισαν να ζητούν τα δάνειά τους σε αυτή την μορφή των επιταγών, αντί του κανονικού χρυσού. Καθώς η βιομηχανία αναπτύσσονταν, όλο και περισσότερος κόσμος ζητούσε δάνεια από τον χρυσοχόο. Αυτό έδωσε στον χρυσοχόο μια ακόμα καλύτερη ιδέα. Ήξερε ότι πολύ λίγοι από τους καταθέτες ζητούσαν πίσω τον πραγματικό χρυσό τους. Έτσι σκέφτηκε ότι θα μπορούσε εύκολα, χωρίς να τον ανακαλύψει κανείς, να δανείζει επιταγές ανάληψης έναντι του χρυσού των καταθετών, και όχι μόνο έναντι του δικού του χρυσού.

Εφόσον τα δάνεια εξοφλούνταν, οι καταθέτες του δεν θα κέρδιζαν μεν αλλά ούτε θα έχαναν τίποτα. Και ο χρυσοχόος, τώρα περισσότερο τραπεζίτης απ’ ό,τι τεχνίτης, θα είχε πολύ μεγαλύτερο κέρδος απ’ ό,τι θα μπορούσε να έχει αν δάνειζε μόνο τον δικό του χρυσό. Για χρόνια, ο χρυσοχόος απολάμβανε κρυφά ένα καλό εισόδημα από τους τόκους που κέρδιζε από τις καταθέσεις των άλλων. Διαπρεπής πλέον δανειοδότης, γινόταν όλο και πιο πλούσιος από τους συμπολίτες του και το επιδείκνυε.

Άρχισαν να δημιουργούνται υποψίες ότι ξόδευε τα χρήματα των καταθετών. Οι καταθέτες του μαζεύτηκαν και τον απείλησαν ότι θα κάνουν ανάληψη του χρυσού τους αν ο χρυσοχόος δεν διευκρίνιζε τον τρόπο με τον οποίο απέκτησε αυτόν τον πλούτο. Αντίθετα με αυτό που ίσως θα περίμενε κάποιος, αυτό δεν κατέληξε σε καταστροφή για τον χρυσοχόο. Παρά την έμφυτη δολιότητα του σχεδίου του η ιδέα του λειτούργησε. Οι καταθέτες δεν είχαν χάσει τίποτα. Ο χρυσός τους ήταν όλος ασφαλής στο θησαυροφυλάκιο του χρυσοχόου. Αντί να πάρουν πίσω τον χρυσό τους, οι καταθέτες απαίτησαν από τον χρυσοχόο, που πλέον ήταν ο τραπεζίτης τους, να τους βάλει στην μοιρασιά, πληρώνοντάς τους μερίδιο απ’ τους τόκους. Και αυτή ήταν η αρχή του τραπεζικού συστήματος.

Ο τραπεζίτης πλήρωνε ένα χαμηλό επιτόκιο στις καταθέσεις των χρημάτων του κόσμου, τα οποία στην συνέχεια δάνειζε σε άλλους με μεγαλύτερο τόκο. Η διαφορά κάλυπτε το κόστος λειτουργίας της τράπεζας και τα κέρδη της.

Η λογική του συστήματος αυτού ήταν απλή. Και φαινόταν σαν ένας λογικός τρόπος για να ικανοποιηθεί η ανάγκη για πίστωση. Ωστόσο, αυτός ΔΕΝ είναι ο τρόπος που λειτουργεί το τραπεζικό σύστημα σήμερα.

Ο χρυσοχόος - τραπεζίτης μας δεν ήταν ικανοποιημένος με τα έσοδα που απέμεναν αφότου μοιραζόταν τα κέρδη απ’ τους τόκους με τους καταθέτες. Και η ζήτηση για πίστωση αυξανόταν ραγδαία καθώς οι Ευρωπαίοι απλώνονταν σε ολόκληρο τον κόσμο. Αλλά η δανειοδότησή του περιορίζονταν από την ποσότητα του χρυσού που οι καταθέτες είχαν στο θησαυροφυλάκιό του.

Τότε ήταν που σκαρφίστηκε μια ακόμα πιο τολμηρή ιδέα. Αφού κανείς εκτός από αυτόν δεν ήξερε τι πραγματικά υπάρχει μέσα στα θησαυροφυλάκιά του, θα μπορούσε να δανείζει επιταγές ανάληψης για χρυσό που ούτε καν υπήρχε!

Εφόσον οι ιδιοκτήτες των επιταγών ανάληψης δεν έρχονταν όλοι μαζί ταυτόχρονα στο θησαυροφυλάκιο για να ζητήσουν αληθινό χρυσό, πώς θα ανακάλυπτε κανείς την αλήθεια;

Αυτό το νέο σχέδιο λειτούργησε πολύ καλά, και ο τραπεζίτης έγινε τρομερά πλούσιος απ’ τους τόκους που πληρώνονταν για χρυσό που δεν υπήρχε!

Η ιδέα ότι ο τραπεζίτης απλά θα δημιουργούσε χρήματα από το τίποτα ήταν πολύ εξωφρενική ώστε να γίνει πιστευτή, και έτσι, για ένα πολύ μεγάλο διάστημα, η σκέψη δεν πέρασε από το μυαλό κανενός. Αλλά η δύναμη του να μπορείς απλά να επινοείς χρήματα απ’ το τίποτα μπήκε για τα καλά στο μυαλό του τραπεζίτη όπως μπορείτε εύκολα να φανταστείτε

Σύντομα, το μέγεθος των δανείων του τραπεζίτη και ο κραυγαλέος πλούτος του πυροδότησαν υποψίες για άλλη μια φορά. Μερικοί δανειολήπτες άρχισαν να ζητούν αληθινό χρυσό αντί για χάρτινες αντιπροσωπεύσεις του. Οι φήμες απλώθηκαν. Ξαφνικά, αρκετοί πλούσιοι καταθέτες εμφανίστηκαν για να ζητήσουν τον χρυσό τους. Τα ψέματα είχαν τελειώσει! Μια θάλασσα από ανθρώπους που είχαν επιταγές ανάληψης χρυσού πλημμύρισε τους δρόμους έξω από τις κλειστές πόρτες της τράπεζας. Δυστυχώς, ο τραπεζίτης δεν είχε αρκετό χρυσό ή ασήμι για να εξαργυρώσει όλο το χαρτί που είχε βάλει στα χέρια τους. Αυτό ονομάζεται “επιδρομή στην τράπεζα” και είναι αυτό που τρέμει ο κάθε τραπεζίτης.

Αυτό το φαινόμενο της “επιδρομής στην τράπεζα” κατέστρεψε τις τράπεζες και, αναμενόμενα, έβλαψε την εμπιστοσύνη που είχε ο κόσμος στους τραπεζίτες.

Η έντιμη κίνηση, θα ήταν να κηρυχθεί εκτός νόμου η τακτική της δημιουργίας χρημάτων απ’ το τίποτα. Αλλά ο μεγάλος όγκος των πιστώσεων που πρόσφεραν οι τραπεζίτες είχε γίνει πλέον βασικός παράγοντας για την επιτυχία της ευρωπαϊκής εμπορικής ανάπτυξης. Έτσι, αντί γι’ αυτό, η τακτική αυτή νομιμοποιήθηκε και θεσπίστηκαν κανόνες για τον τρόπο εφαρμογής της.

Οι τραπεζίτες συμφώνησαν να τηρήσουν όρια στα ποσά των πλασματικών χρημάτων που θα μπορούσαν να δανείζουν. Το όριο πάλι θα ήταν ένας αριθμός πολύ μεγαλύτερος από την πραγματική αξία του χρυσού και του ασημιού στο θησαυροφυλάκιο. Συχνά η αναλογία ήταν 9 πλασματικά δολάρια έναντι ενός (1) πραγματικού δολαρίου σε χρυσό. Αυτοί οι κανονισμοί επιβάλλονταν με αιφνίδιους ελέγχους. Κανονίστηκε επίσης ότι, στην περίπτωση επιδρομής, οι κεντρικές τράπεζες θα υποστήριζαν τις τοπικές τράπεζες με επείγουσες τροφοδοσίες χρυσού. Μόνο στην περίπτωση που θα υπήρχαν επιδρομές σε πολλές τράπεζες ταυτόχρονα η πιστωτική φούσκα των τραπεζιτών θα έσκαγε και το σύστημα θα κατέρρεε (κραχ).

Το Χρηματικό Σύστημα Σήμερα

Με το πέρασμα των χρόνων, το σύστημα κλασματικού αποθέματος και το ενιαίο δίκτυο τραπεζών του που υποστηρίζεται από μια κεντρική τράπεζα έγινε το κυρίαρχο χρηματικό σύστημα του κόσμου. Ταυτόχρονα, το κλάσμα χρυσού που έχει το ρόλο αντικρίσματος για τα χρήματα που δανείζονται μειώθηκε σταδιακά στο τίποτα.

Η βασική φύση των χρημάτων άλλαξε.

Στο παρελθόν, ένα χάρτινο δολάριο ήταν ουσιαστικά μια απόδειξη που μπορούσε να εξαργυρωθεί για μια τυποποιημένη ποσότητα χρυσού η ασημιού. Σήμερα, ένα χάρτινο ή ένα ψηφιακό δολάριο μπορεί να εξαργυρωθεί μόνο για ένα άλλο χάρτινο ή ψηφιακό δολάριο.

Στο παρελθόν, η ιδιωτικά κατασκευασμένη τραπεζική πίστωση υπήρχε μόνο στην μορφή ιδιωτικών χαρτονομισμάτων, τα οποία ο κόσμος είχε το δικαίωμα να αρνηθεί ακριβώς όπως σήμερα έχουμε την επιλογή να αρνηθούμε την ιδιωτική επιταγή κάποιου.

Σήμερα, η ιδιωτικά κατασκευασμένη τραπεζική πίστωση μετατρέπεται νόμιμα σε κρατικό νόμισμα, τα δολάρια, τα ευρώ και τις στερλίνες που από συνήθεια σκεφτόμαστε ως χρήμα. Το κρατικό νόμισμα είναι χρήμα που δημιουργείται με κρατική εξουσιοδότηση ή διάταγμα και νόμοι “νόμιμης προσφοράς” ορίζουν ότι οι πολίτες θα πρέπει να δέχονται αυτό το κρατικό χρήμα ως πληρωμή για χρέη, γιατί διαφορετικά τα δικαστήρια δεν θα επιβάλουν την υποχρέωση του οφειλέτη για πληρωμή.

Οπότε, η ερώτηση πλέον είναι αν οι κυβερνήσεις και οι τράπεζες, μπορούν και οι δύο απλά να δημιουργούν χρήματα, τότε πόσα χρήματα υπάρχουν;

Στο παρελθόν, η συνολική ποσότητα χρημάτων που υπήρχαν οριζόταν από την φυσική ποσότητα του οποιοδήποτε αγαθού χρησιμοποιούνταν ως χρήμα. Για παράδειγμα, για να δημιουργηθούν νέα χρυσά ή ασημένια χρήματα, μια νέα ποσότητα χρυσού ή ασημιού έπρεπε να ανακαλυφθεί και να εξορυχτεί απ’ το έδαφος.

Σήμερα, κυριολεκτικά, το χρήμα δημιουργείται από το χρέος. Νέο χρήμα δημιουργείται κάθε φορά που κάποιος παίρνει δάνειο από μια τράπεζα. Ως αποτέλεσμα, η συνολική ποσότητα του χρήματος που μπορεί να δημιουργηθεί έχει ένα μόνο πραγματικό όριο το συνολικό επίπεδο χρέους.

Οι κυβερνήσεις θέτουν ένα επιπλέον υποχρεωτικό όριο στην δημιουργία νέου χρήματος, με την επιβολή ενός κανόνα, γνωστού ως “Απαιτούμενο Κλασματικό Απόθεμα”. Ουσιαστικά αυθαίρετο, το απαιτούμενο κλασματικό απόθεμα διαφέρει από χώρα σε χώρα και από εποχή σε εποχή. Στο παρελθόν, ήταν σύνηθες να απαιτείται από τις τράπεζες να έχουν πραγματικό χρυσό αξίας τουλάχιστον ενός (1) δολαρίου στο θησαυροφυλάκιο ως αντίκρισμα για κάθε 10 δολάρια χρημάτων που παράγονται από χρέη. Σήμερα, οι απαιτούμενες αναλογίες αποθέματος δεν εφαρμόζονται πλέον στην αναλογία νέου χρήματος προς απόθεμα χρυσού αλλά στην αναλογία νέου χρεωστικού χρήματος προς το υπάρχον χρεωστικό χρήμα που υπάρχει στην τράπεζα ως καταθέσεις.

Σήμερα, τα αποθεματικά των τραπεζών αποτελούνται από δύο πράγματα: την ποσότητα χρήματος, σε μορφή μετρητών, που έχουν εκδοθεί από την κυβέρνηση και η τράπεζα έχει καταθέσει στην κεντρική τράπεζα, συν την ποσότητα του υπάρχοντος χρεωστικού χρήματος που υπάρχει στην τράπεζα ως καταθέσεις.

Για να το καταλάβουμε αυτό καλύτερα, ας φανταστούμε ότι μια νέα τράπεζα μόλις ξεκίνησε και δεν έχει ακόμα καταθέτες. Ωστόσο, οι επενδυτές της τράπεζας κατέθεσαν ως απόθεμα χίλια εκατόν έντεκα δολάρια και δώδεκα σεντς κανονικού χρήματος στην κεντρική τράπεζα και η απαιτούμενη αναλογία αποθέματος είναι 9:1.

Βήμα 1ο: Οι πόρτες της τράπεζας ανοίγουν και καλωσορίζουν τον πρώτο πελάτη που θέλει δάνειο. Χρειάζεται $10.000 για να αγοράσει ένα αυτοκίνητο. Με αναλογία αποθέματος 9:1, το απόθεμα της νέας τράπεζας στην κεντρική τράπεζα, γνωστό και ως “χρήμα μεγάλης ισχύος”, της επιτρέπει να δημιουργήσει νόμιμα, ως δια μαγείας, 9 φορές αυτό το ποσό, δηλαδή $10.000, βασιζόμενη στην υπόσχεση εξόφλησης του χρέους από τον δανειολήπτη. Αυτά τα $10.000 δεν αφαιρούνται από κάπου αλλού. Είναι ολοκαίνουρια χρήματα που απλά πληκτρολογούνται στον λογαριασμό του δανειολήπτη ως τραπεζική πίστωση. Στην συνέχεια ο δανειολήπτης γράφει μια επιταγή που αφορά σε αυτήν την τραπεζική πίστωση, για να αγοράσει το μεταχειρισμένο αυτοκίνητο.

Βήμα 2ο: Η πωλήτρια, τότε, καταθέτει αυτά τα 10,000 -μόλις δημιουργημένα- δολάρια στην δική της τράπεζα. Ανόμοια με τα κυβερνητικά χρήματα υψηλής ισχύος που κατατίθενται στην κεντρική τράπεζα, αυτά τα φρεσκοδημιουργημένα χρήματα πίστωσης δεν μπορούν να πολλαπλασιαστούν με την αναλογία αποθέματος. Αντιθέτως, διαιρούνται με την αναλογία αποθέματος. Με την αναλογία του 9:1, ένα νέο δάνειο των $9.000 μπορεί να δημιουργηθεί βασιζόμενο στην κατάθεση των $10.000.

Βήμα 3ο: Αν αυτά τα $9.000 κατατεθούν πάλι, με την σειρά τους, από κάποιον τρίτο, στην τράπεζα που τα δημιούργησε ή σε κάποια άλλη, μετατρέπονται σε νομική βάση για την δημιουργία μιας τρίτης τραπεζικής πίστωσης, αυτής την φορά για ποσό ύψους $8.100.

Σαν μια από εκείνες τις ρώσικες κούκλες, καθεμιά από τις οποίες περιέχει μέσα της μια ελαφρώς μικρότερη κούκλα, κάθε νέα κατάθεση δίνει την δυνατότητα έκδοσης ενός ελαφρώς μικρότερου δανείου, σε μια συνεχώς φθίνουσα σειρά. Τώρα, αν τα χρήματα που δημιουργήθηκαν με το δάνειο δεν κατατεθούν σε κάποια τράπεζα, η διαδικασία σταματάει. Αυτό είναι το απρόβλεπτο μέρος του μηχανισμού δημιουργίας του χρήματος. Αλλά πιθανότατα, σε κάθε βήμα, τα καινούρια χρήματα θα κατατεθούν σε κάποια τράπεζα και η διαδικασία της αναλογίας αποθέματος μπορεί να αυτοεπαναλαμβάνεται συνέχεια μέχρι περίπου 100.000 ολοκαίνουρια δολάρια να δημιουργηθούν μέσα στο τραπεζικό σύστημα. Όλα αυτά τα νέα χρήματα έχουν δημιουργηθεί εξολοκλήρου από το χρέος και η όλη διαδικασία δικαιολογείται νομικά από την αρχική αποθεματική κατάθεση των μόλις χιλίων εκατόν έντεκα δολαρίων και δώδεκα σεντς, τα οποία στέκουν απείραχτα στην κεντρική τράπεζα!

Επιπλέον, σε αυτό το δαιμόνιο σύστημα, τα βιβλία κάθε τράπεζας στην αλυσίδα πρέπει να δείχνουν ότι η τράπεζα έχει 10% του ποσού σε καταθέσεις, απ’ ότι έχει σε δάνεια. Αυτό δίνει στις τράπεζες ένα πραγματικό κίνητρο για να αποζητούν τις καταθέσεις, ώστε να μπορούν να δίνουν δάνεια, γεγονός το οποίο συντηρεί την γενική -ωστόσο λανθασμένη- εντύπωση ότι τα δάνεια προέρχονται από τις καταθέσεις.

Τώρα, εκτός και αν όλα τα διαδοχικά δάνεια κατατεθούν στην ίδια τράπεζα, δεν μπορεί να ειπωθεί ότι οποιαδήποτε τράπεζα κατάφερε να πολλαπλασιάσει το αρχικό απόθεμα χρήματος υψηλής ισχύος περίπου στο 90πλάσιο, εκδίδοντας τραπεζική πίστωση από το τίποτα. Ωστόσο, το τραπεζικό σύστημα είναι ένας κλειστός βρόγχος. Τραπεζική πίστωση που δημιουργείται στην μια τράπεζα γίνεται κατάθεση σε μια άλλη, και αντίστροφα. Σε ένα θεωρητικό κόσμο όπου όλες οι συναλλαγές είναι ισόποσες, το τελικό αποτέλεσμα θα ήταν ακριβώς το ίδιο σαν όλη η διαδικασία να συνέβη στα πλαίσια μιας μόνο τράπεζας.

Δηλαδή, το αρχικό απόθεμα της τράπεζας στην κεντρική τράπεζα, ύψους λίγο παραπάνω από $1.100 δολάρια της επιτρέπει τελικά να συλλέξει τόκους για ένα ποσό μέχρι $100.000 που η τράπεζα ποτέ δεν είχε.

Αν ΑΥΤΟ σας φαίνεται εξωφρενικό, ακούστε και το άλλο. Στις πρόσφατες δεκαετίες, ως αποτέλεσμα σταθερής πίεσης από το τραπεζικό λόμπι, η υποχρέωση των τραπεζών να κάνουν μια αποθεματική κατάθεση στην κεντρική τράπεζα του έθνους έχει σχεδόν καταργηθεί σε μερικές χώρες ενώ οι πραγματικές αναλογίες αποθέματος μπορεί να είναι πολύ υψηλότερες από 9:1. Για μερικούς τύπους λογαριασμών, συχνά χρησιμοποιούνται αναλογίες του 20:1 και του 30:1. Και ακόμα πιο πρόσφατα, με την επιβολή του “κόστους δανείου”, το οποίο οι δανειολήπτες αναγκάζονται να πληρώσουν αν θέλουν να πάρουν ένα δάνειο, οι τράπεζες βρήκαν ένα νέο τρόπο για να παρακάμψουν τους περιορισμούς του απαιτούμενου αποθέματος μια και καλή.

Έτσι, παρότι οι κανόνες είναι περίπλοκοι, η πραγματικότητα της κοινής λογικής είναι ουσιαστικά αρκετά απλή: Οι τράπεζες μπορούν να δημιουργήσουν τόσα χρήματα, όσα μπορούμε να δανειστούμε.

“Όλοι γνωρίζουν υποσυνείδητα ότι οι τράπεζες δεν δανείζουν χρήματα. Όταν τραβάτε χρήματα από τον λογαριασμό σας, η τράπεζα δεν σας λέει ότι δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό επειδή δάνεισε τα χρήματά σας σε κάποιον άλλο.” (Mark Mansfield, Οικονομολόγος – συγγραφέας)

Παρά την συνεχή προβολή πλάνων αρχείου από νομισματοκοπεία, τα χρήματα που παράγονται από την κυβέρνηση, συνήθως αναλογούν σε ποσοστό λιγότερο του 5% του συνολικού χρήματος που κυκλοφορεί. Περισσότερο από το 95% των υπόλοιπων χρημάτων που υπάρχουν σήμερα δημιουργήθηκαν από κάποιον που υπέγραψε ένα τεκμήριο χρέους σε κάποια τράπεζα.

Σαν αυτό να μην είναι αρκετό, αυτά τα χρήματα τραπεζικής πίστωσης δημιουργούνται και καταστρέφονται σε τεράστιες ποσότητες κάθε μέρα, καθώς νέα δάνεια εκδίδονται και παλιά δάνεια εξοφλούνται.

“Φοβάμαι ότι δεν θα άρεσε στον μέσο πολίτη αν του έλεγαν ότι οι τράπεζες έχουν την δυνατότητα -και την εξασκούν- να δημιουργήσουν χρήματα… Και αυτοί που ελέγχουν την πίστωση ενός έθνους καθοδηγούν την πολιτική των κυβερνήσεων και κρατούν στην χούφτα τους την μοίρα των ανθρώπων” (Reginald McKenna, πρώην πρόεδρος του Δ.Σ. της Τράπεζας Midlands της Αγγλίας)

Οι τράπεζες μπορούν να εφαρμόζουν αυτό το χρηματικό σύστημα μόνο με την ενεργή συνεργασία της κυβέρνησης.

Πρώτον, οι κυβερνήσεις περνούν νομοσχέδια νόμιμης προσφοράς για να μας αναγκάσουν να χρησιμοποιούμε το επίσημο κρατικό νόμισμα.

Δεύτερον, οι κυβερνήσεις επιτρέπουν στην ιδιωτική τραπεζική πίστωση να παρέχεται στην μορφή αυτού του κρατικού νομίσματος.

Τρίτον, τα κρατικά δικαστήρια επιβάλλουν την εξόφληση των τραπεζικών χρεών.

Και τέλος, οι κυβερνήσεις εγκρίνουν νομοθετικές ρυθμίσεις για να προστατέψουν την λειτουργία και την εμπιστοσύνη του κόσμου στο χρηματικό σύστημα, ενώ δεν κάνουν τίποτα για να ενημερώσουν τον κόσμο σχετικά με την πραγματική καταγωγή του χρήματος.

Η απλή αλήθεια είναι ότι όταν υπογράφουμε στην διακεκομμένη γραμμή για ένα υποτιθέμενο δάνειο ή μια υποθήκη, η υπογεγραμμένη δέσμευσή μας για εξόφληση, υποστηριζόμενη από τα περιουσιακά στοιχεία που δεσμευόμαστε να παραδώσουμε ως ρήτρα αν δεν καταφέρουμε να εξοφλήσουμε, είναι το μόνο πράγμα αληθινής αξίας που εμπλέκεται στην συναλλαγή.

Στον καθένα που πιστεύει ότι θα τιμήσουμε την δέσμευσή μας, αυτό το συμβόλαιο του δανείου ή της υποθήκης είναι πλέον ένα φορητό, δυνητικά συναλλασσόμενο και εμπορεύσιμο κομμάτι χαρτιού. Είναι ένα “σου χρωστάω”. Αναπαριστά αξία και συνεπώς είναι μια μορφή χρήματος. Αυτό είναι το χρήμα που ο δανειολήπτης λαμβάνει και χρησιμοποιεί από το υποτιθέμενο δάνειο της τράπεζας.

Τώρα… Ένα πραγματικό δάνειο στον φυσικό κόσμο σημαίνει ότι αυτός που δανείζει πρέπει να έχει κάτι για να δανείσει. Αν χρειάζεστε ένα σφυρί, το να σας δανείσω μια υπόσχεση παροχής ενός σφυριού που δεν έχω, δεν θα σας φανεί και πολύ χρήσιμο. Αλλά στον τεχνητό κόσμο του χρήματος, η υπόσχεση μιας τράπεζας να πληρώσει χρήματα που δεν διαθέτει, επιτρέπεται να θεωρείται νομικά ως χρήμα και εμείς το δεχόμαστε ως τέτοιο.

"Έτσι, το εθνικό μας μέσο συναλλαγών βρίσκεται πλέον στο έλεος των δανειοδοτικών συναλλαγών των τραπεζών, οι οποίες δανείζουν, όχι χρήματα, αλλά υποσχέσεις παροχής χρημάτων που δεν διαθέτουν" (Irving Fisher, Οικονομολόγος – συγγραφέας)

Εφόσον ο δανειολήπτης υπογράψει την χρεωστική δέσμευση, η τράπεζα εξισορροπεί την συναλλαγή δημιουργώντας, με το πάτημα μερικών πλήκτρων σε ένα υπολογιστή, ένα ισόποσο χρέος της τράπεζας προς τον δανειολήπτη. Από την πλευρά του δανειολήπτη αυτό μετατρέπεται σε χρήματα δανείου στον λογαριασμό του, και εφόσον η κυβέρνηση επιτρέπει αυτό το χρέος της τράπεζας προς τον δανειολήπτη να μετατρέπεται σε επίσημο κρατικό νόμισμα, όλοι οι υπόλοιποι πρέπει να το δέχονται ως χρήμα. Ξανά, η βασική αλήθεια είναι πολύ απλή: Χωρίς το έγγραφο που υπέγραψε ο δανειολήπτης, ο τραπεζίτης δεν θα είχε τίποτα να δανείσει.

Αναρωτηθήκατε ποτέ πώς είναι δυνατόν όλοι, κυβερνήσεις, οργανισμοί, εταιρίες, οικογένειες να έχουν όλοι ταυτόχρονα χρέη και μάλιστα για τέτοια αστρονομικά ποσά;

Αναρωτηθήκατε ποτέ πως μπορεί να υπάρχουν τόσα πολλά χρήματα εκεί έξω ώστε να δανείζονται; Απλά Δεν υπάρχουν. Οι τράπεζες δεν δανείζουν χρήματα. Απλά τα δημιουργούν μέσω του χρέους. Και, καθώς το χρέος είναι δυνητικά απεριόριστο, το ίδιο είναι και η παροχή χρημάτων. Και, όπως φαίνεται τελικά, η αντίθετη πρόταση είναι επίσης αληθής. Χωρίς χρέος δεν υπάρχουν χρήματα.

Δεν είναι απίστευτο, ότι παρά τον αφάνταστο πλούτο των φυσικών πόρων, της τεχνολογικής καινοτομίας και της παραγωγικότητας που μας περιβάλλει, περίπου όλοι μας, από κυβερνήσεις και εταιρίες μέχρι το κάθε ξεχωριστό άτομο, είμαστε βαριά χρεωμένοι στους τραπεζίτες; Αν απλά οι άνθρωποι μπορούσαν να σταματήσουν ένα λεπτό και να σκεφτούν "Πως είναι δυνατόν; Πως είναι δυνατόν οι άνθρωποι που ουσιαστικά παράγουν όλο τον πραγματικό πλούτο του κόσμου να χρωστούν σε αυτούς που απλά δανείζουν τα χρήματα που αναπαριστούν τον πλούτο;" Ακόμα πιο απίστευτο είναι το ότι αφού συνειδητοποιήσουμε ότι το χρήμα στην πραγματικότητα είναι χρέος, συνειδητοποιούμε επίσης ότι αν δεν υπήρχε χρέος, δεν θα υπήρχε χρήμα.

“Αυτή είναι η ουσία του χρηματικού μας συστήματος. Αν δεν υπήρχαν χρέη στο χρηματικό μας σύστημα, δεν θα υπήρχαν καθόλου χρήματα” (Marriner S. Eccles, Πρόεδρος και κυβερνήτης του Federal Reserve Board)

Αν αυτά είναι νέα για σας, δεν είστε οι μόνοι. Οι περισσότεροι άνθρωποι φαντάζονται ότι αν όλα τα δάνεια εξοφλούνταν, η κατάσταση της οικονομίας θα βελτιωνόταν. Σίγουρα αυτό ισχύει σε ατομικό επίπεδο. Ακριβώς όπως έχουμε περισσότερα χρήματα για να ξοδέψουμε όταν οι δόσεις του δανείου μας τελειώσουν, νομίζουμε ότι αν όλοι μας εξοφλούσαμε τα χρέη μας, θα υπήρχαν περισσότερα χρήματα για όλους. Αλλά η αλήθεια είναι ακριβώς το αντίθετο: Δεν θα υπήρχαν καθόλου χρήματα. Ορίστε… Είμαστε εξαρτημένοι ολοκληρωτικά από την συνεχώς ανανεώσιμη τραπεζική πίστωση ώστε να υπάρχουν χρήματα. Χωρίς δάνεια, δεν υπάρχουν χρήματα. Το οποίο είναι αυτό ακριβώς που συνέβη κατά την Παγκόσμια Οικονομική Ύφεση του 1929. Η παροχή χρημάτων μειώθηκε δραματικά καθώς η παροχή δανείων στέρεψε.

“Αυτή είναι μια τρομακτική σκέψη. Είμαστε εντελώς εξαρτημένοι από τις εμπορικές τράπεζες. Κάποιος πρέπει να δανειστεί κάθε δολάριο που υπάρχει στην κυκλοφορία, μετρητό ή πιστωτικό. Όσο οι τράπεζες δημιουργούν άφθονα συνθετικά χρήματα, ευημερούμε. Αν όχι, λιμοκτονούμε. Χωρίς καμία αμφιβολία, το χρηματικό μας σύστημα δεν μπορεί να έχει διάρκεια. Όταν κάποιος αντιληφθεί πλήρως την εικόνα, ο τραγικός παραλογισμός της ανέλπιδης κατάστασής μας είναι σχεδόν απίστευτος, αλλά να’τος” (Robert H. Hemphill, Διευθυντής Πιστώσεων της Federal Reserve Bank, Atlanta, Georgia)

Αδιάκοπο Χρέος

Κι αυτό δεν είναι όλο. Οι τράπεζες δημιουργούν μόνο το ποσό του κεφαλαίου. Δεν δημιουργούν τα χρήματα που θα πληρώσουν τους τόκους. Πού υποτίθεται πως θα βρεθούν αυτά; Το μόνο μέρος στο οποίο μπορούν οι δανειζόμενοι να βρουν χρήματα για να πληρώσουν τους τόκους είναι η συνολική διαθέσιμη ποσότητα χρημάτων της γενικής οικονομίας. Αλλά το μεγαλύτερο της συνολικής διαθέσιμης ποσότητας χρημάτων έχει δημιουργηθεί με τον ίδιο ακριβώς τρόπο (ως τραπεζική πίστωση η οποία πρέπει να εξοφληθεί με περισσότερα χρήματα απ' όσα δανείστηκαν).

Συνεπώς παντού, υπάρχουν άλλοι δανειολήπτες στην ίδια κατάσταση, προσπαθώντας απεγνωσμένα να βρουν τα χρήματα που χρειάζονται για να εξοφλήσουν το κεφάλαιο και τους τόκους από μια συνολική πηγή χρημάτων που περιέχει μόνο το κεφάλαιο. Είναι φανερά αδύνατο να εξοφλήσουν όλοι το κεφάλαιο πλέον τόκων, αφού τα χρήματα που αντιστοιχούν στους τόκους απλά δεν υπάρχουν.

Το μεγάλο πρόβλημα εδώ είναι ότι για μακροπρόθεσμα δάνεια όπως υποθήκες και κυβερνητικά χρέη, οι συνολικοί τόκοι ξεπερνούν κατά πολύ το κεφάλαιο. Έτσι, εκτός κι αν δημιουργηθούν πολλά επιπλέον χρήματα για να πληρωθούν οι τόκοι, αυτό σημαίνει ένα μεγάλο ποσοστό κατασχέσεων των υποθηκευμένων περιουσιών και μια μη λειτουργική οικονομία.

Για να διατηρηθεί μια λειτουργική οικονομία ο ρυθμός κατασχέσεων πρέπει να είναι χαμηλός. Κι έτσι, για να γίνει αυτό, όλο και περισσότερα χρήματα θα πρέπει να δημιουργούνται από το χρέος για να καλύπτουν τις σημερινές ανάγκες εξόφλησης παλαιότερων χρεών.

Αλλά φυσικά αυτό απλά αυξάνει το συνολικό χρέος. Κι αυτό σημαίνει ότι τελικά, περισσότεροι τόκοι πρέπει να εξοφληθούν, με αποτέλεσμα να έχουμε μια συνεχώς αυξανόμενη και αναπόφευκτη ακολουθία χρεών.

Είναι απλά η χρονική καθυστέρηση μεταξύ της δημιουργίας χρημάτων ως νέων δανείων και της εξόφλησης αυτών, που εμποδίζει την ανεπάρκεια χρήματος να προλάβει να χρεοκοπήσει ολόκληρο το σύστημα. Ωστόσο, καθώς το αχόρταγο πιστωτικό τέρας των τραπεζών μεγαλώνει συνεχώς, η ανάγκη δημιουργίας όλο και περισσότερων χρημάτων από το χρέος για να ταϊστεί γίνεται ακόμα πιο επείγουσα.

Γιατί είναι τα επιτόκια τόσο χαμηλά; Γιατί δεχόμαστε πιστωτικές κάρτες στα γραμματοκιβώτια μας αυτόκλητα; Γιατί η αμερικανική κυβέρνηση ξοδεύει πιο γρήγορα από ποτέ; Μήπως για να αποφύγει την κατάρρευση ολόκληρου του χρηματικού συστήματος; Ένας λογικός άνθρωπος πρέπει να αναρωτηθεί: Μπορεί αυτό να συνεχίζεται για πάντα; Δεν είναι αναπόφευκτη η κατάρρευση;

"Ένα πράγμα που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε σχετικά με το κλασματικού αποθέματος τραπεζικό μας σύστημα είναι ότι, όπως το παιδικό παιχνίδι με τη μουσική και τις καρέκλες, όσο η μουσική παίζει δεν υπάρχουν χαμένοι" (Andrew Gause, Ιστορικός οικονομικών)

Τα χρήματα διευκολύνουν την παραγωγή και το εμπόριο. Καθώς το απόθεμα χρημάτων αυξάνεται, τα χρήματα χάνουν ολοένα την αξία τους, εκτός και αν το μέγεθος της παραγωγής και του εμπορίου στο πραγματικό κόσμο αυξάνεται με τον ίδιο ρυθμό.

Επιπλέον όταν ακούμε ότι η οικονομία αναπτύσσεται με ετήσιο ρυθμό 3% νομίζουμε ότι πρόκειται για ένα σταθερό ρυθμό αλλά δεν είναι. Το φετινό 3% αναπαριστά περισσότερα πραγματικά αγαθά και υπηρεσίες από το περσινό 3% επειδή είναι 3% πάνω στο νέο σύνολο. Αντί για μια ευθεία γραμμή όπως ίσως το εικονοποιείτε από τις λέξεις, ουσιαστικά είναι μια εκθετική καμπύλη που γίνεται όλο και πιο απότομη.

Το πρόβλημα φυσικά είναι, ότι η αδιάκοπη ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας απαιτεί συνεχώς αυξανόμενη χρήση πραγματικών φυσικών πόρων και ενέργειας. Ολοένα περισσότερα πράγματα πρέπει να μετατρέπονται από φυσικούς πόρους σε απόβλητα κάθε χρόνο, για πάντα, μόνο και μόνο για να γλιτώσει το σύστημα από την κατάρρευση.

"Όποιος πιστεύει, ότι η εκθετική ανάπτυξη μπορεί να συνεχίζεται για πάντα σε ένα πεπερασμένο κόσμο είναι είτε τρελός, είτε οικονομολόγος" (Kenneth Boulding, Οικονομολόγος)

Τι μπορούμε να κάνουμε για αυτήν την ξεκάθαρα τρομακτική κατάσταση;

Πρώτα απ΄ όλα χρειαζόμαστε μια τελείως διαφορετική σύλληψη της έννοιας των χρημάτων. Είναι ώρα οι άνθρωποι να αναρωτηθούν και να ρωτήσουν τις κυβερνήσεις τους, τέσσερις απλές ερωτήσεις. Σε όλο τον κόσμο οι κυβερνήσεις δανείζονται χρήματα από ιδιωτικές τράπεζες έντοκα. Το κυβερνητικό χρέος είναι ένα τεράστιο μέρος του συνολικού χρέους και η σταδιακή εξόφληση αυτού αποτελεί ένα μεγάλο μέρος των φόρων που πληρώνουμε. Γνωρίζουμε, πλέον, ότι οι τράπεζες απλά δημιουργούν από το τίποτα τα χρήματα που δανείζουν και ότι οι κυβερνήσεις τους έχουν δώσει άδεια να το κάνουν αυτό.

Οπότε η πρώτη ερώτηση είναι: Γιατί οι κυβερνήσεις επιλέγουν να δανείζονται χρήματα έντοκα από ιδιωτικές τράπεζες, όταν θα μπορούσαν να δημιουργούν οι ίδιες όσα χρήματα χρειάζονται χωρίς τόκους;

Η δεύτερη μεγάλη ερώτηση είναι: Γιατί να δημιουργούνται χρήματα ως χρέος ούτως ή άλλως; Γιατί να μην δημιουργούνται χρήματα, τα οποία να συναλλάσσονται μόνιμα και τα οποία δεν θα χρειάζεται να επαναδανείζονται έντοκα συνεχώς μόνο και μόνο για να μπορούν να υπάρχουν;

Η τρίτη ερώτηση: Πώς μπορεί ένα χρηματικό σύστημα, το οποίο λειτουργεί μόνο όταν υπάρχει μια συνεχώς επιταχυνόμενη ανάπτυξη να χρησιμοποιηθεί για το χτίσιμο μιας βιώσιμης οικονομίας; Δεν είναι αυτονόητο, ότι η συνεχώς επιταχυνόμενη ανάπτυξη και η βιωσιμότητα είναι ασύμβατες;

Τέλος: Τι είναι αυτό, που κάνει το υπάρχον σύστημα να είναι εντελώς εξαρτημένο από την συνεχή ανάπτυξη; Τι χρειάζεται να αλλάξει, ώστε να επιτραπεί η δημιουργία μιας βιώσιμης οικονομίας;

Τοκογλυφία

Κάποτε, η χρέωση οποιουδήποτε τόκου σε ένα δάνειο ονομαζόταν τοκογλυφία, και υπόκειταν σε βαριές ποινές, μεταξύ των οποίων και η θανατική. Όλες οι κύριες θρησκείες απαγόρευαν την τοκογλυφία.

Τα περισσότερα επιχειρήματα που προβάλλονταν ενάντια στην εξάσκηση της τοκογλυφίας ήταν ηθικού χαρακτήρα. Θεωρούνταν ότι ο μόνος θεμιτός λόγος ύπαρξης των χρημάτων ήταν να διευκολύνουν τις συναλλαγές αγαθών και υπηρεσιών. Οποιαδήποτε μέθοδος δημιουργίας περισσότερων χρημάτων από τα ίδια τα χρήματα θεωρούνταν πράξη ενός παράσιτου ή ενός κλέφτη.

Ωστόσο, καθώς οι πιστωτικές ανάγκες του εμπορίου αυξήθηκαν, τα ηθικά επιχειρήματα τελικά παραγκωνίστηκαν από το επιχείρημα ότι ο δανεισμός εμπεριέχει ρίσκο και μειώνει τις επιχειρηματικές ευκαιρίες του δανειοδότη, και συνεπώς, οι απόπειρες κερδοσκοπίας από τον δανεισμό είναι δικαιολογημένες. Σήμερα, αυτές οι ιδέες μοιάζουν αλλόκοτες. Σήμερα, η δημιουργία χρήματος από το χρήμα θεωρείται ιδανικό –κάτι για το οποίο αξίζει και πρέπει να αγωνιστεί κάποιος. Γιατί να εργάζεσαι όταν τα χρήματα σου μπορούν να εργάζονται για ‘σένα;

Ωστόσο, προσπαθώντας να οραματιστούμε ένα βιώσιμο μέλλον, είναι ξεκάθαρο ότι η χρέωση τόκων είναι ηθικό αλλά και πρακτικό πρόβλημα. Φανταστείτε μια κοινωνία και μια οικονομία, η οποία μπορεί να λειτουργεί αιώνια επειδή, αντί να λεηλατεί τα κεφαλαιακά αποθέματα ενέργειας, αυτοπεριορίζεται στα τρέχοντα έσοδα. Παύουν να κόβονται περισσότερα δέντρα απ’ όσα μπορούν να αναπτυχθούν στην ίδια περίοδο. Όλη η ενέργεια είναι ανανεώσιμη: ηλιακή, βαρυτική, γεωθερμική, μαγνητική, ή ότι άλλο ανακαλύψουμε. Αυτή η κοινωνία ζει μέσα στα πλαίσια των μη-ανανεώσιμων πόρων της επαναχρησιμοποιώντας και ανακυκλώνοντας τα πάντα. Και ο πληθυσμός απλά ανανεώνεται.

Μια τέτοια κοινωνία δεν θα μπορούσε ποτέ να λειτουργήσει χρησιμοποιώντας ένα χρηματικό σύστημα το οποίο είναι ολότελα εξαρτημένο από την εκθετικά αυξανόμενη ανάπτυξη. Μια σταθερή οικονομία χρειάζεται ένα χρηματικό απόθεμα που να μπορεί τουλάχιστον να μένει σταθερό χωρίς να καταρρέει. Ας υποθέσουμε ότι ο συνολικός όγκος αυτού του σταθερού χρηματικού αποθέματος αναπαριστάται από έναν μεγάλο κύκλο. Ας υποθέσουμε επίσης, ότι οι δανειοδότες πρέπει να έχουν πραγματικά χρήματα για να δανείζουν. Αν κάποιοι άνθρωποι σε αυτό το σύστημα, αρχίσουν να δανείζουν συστηματικά χρήματα με τόκο, το μερίδιό τους από το χρηματικό απόθεμα θα μεγαλώσει. Αν συνεχίσουν να επαναδανείζουν έντοκα τα χρήματα από προηγούμενες εξοφλήσεις ποιο είναι το αναπόφευκτο αποτέλεσμα; Είτε είναι χρυσός, είτε κυβερνητικά χρήματα, είτε χρήματα δημιουργημένα απ’ το χρέος, δεν έχει καμία σημασία. Οι δανειοδότες θα καταλήξουν να έχουν ΟΛΑ τα χρήματα του χρηματικού αποθέματος. Και αφού αρχειοθετηθούν όλες οι κατασχέσεις και οι χρεοκοπίες, θα καταλήξουν επίσης ιδιοκτήτες όλης της πραγματικής περιουσίας.

Μόνο εάν τα έντοκα δάνεια εκδίδονταν ισόποσα από όλα τα μέλη του πληθυσμού θα λύνονταν αυτό το κεντρικό πρόβλημα. Η βαριά φορολογία των τραπεζικών κερδών, μπορεί επίσης να πετύχει αυτόν τον σκοπό. Αλλά τότε, γιατί να θέλουν να υπάρχουν οι τράπεζες;

Αν θα μπορούσαμε ποτέ να ελευθερωθούμε από την υπάρχουσα κατάσταση, θα μπορούσαμε να φανταστούμε το τραπεζικό σύστημα να λειτουργεί ως μια αφιλοκερδής υπηρεσία προς την κοινωνία, καταβάλλοντας τα κέρδη από τους τόκους στους πολίτες ως μέρισμα, ή δανείζοντας άτοκα.

“Δεν βρήκα μέχρι τώρα κανέναν, ο οποίος να μπορεί με λογική σκέψη, να δικαιολογήσει την κυβέρνηση που δανείζεται την χρήση των δικών της χρημάτων… Πιστεύω ότι θα έρθει ο καιρός που ο κόσμος θα απαιτήσει να αλλάξει αυτό. Πιστεύω ότι θα έρθει ο καιρός σε αυτή τη χώρα που πράγματι θα κατηγορήσουν εσάς και εμένα και κάθε άλλον που σχετίζεται με το κογκρέσο επειδή καθίσαμε άπραγοι και επιτρέψαμε την διαιώνιση ενός τόσο βλακώδους συστήματος” (Wright Patman, Δημοκρατικός εκπρόσωπος του κογκρέσου των ΗΠΑ 1928-1976 Πρόεδρος της επιτροπής για τραπεζικά & νομισματικά θέματα, 1963-1975)

Αλλάζοντας το Σύστημα

Εφόσον είναι η ίδια η θεμελιακή φύση του συστήματος αυτή που δημιουργεί τα προβλήματα, ψευτοεπισκευές στο σύστημα δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να τα λύσουν.

Ολόκληρο το σύστημα πρέπει να αντικατασταθεί. Πολλοί κριτικοί του χρηματικού συστήματος φωνάζουν να επιστρέψουμε σε χρήματα που βασίζονται στον χρυσό, ισχυριζόμενοι ότι ο χρυσός έχει μια μακρά ιστορία αξιοπιστίας.

Αγνοούν την πληθώρα από κομπίνες που μπορούν να εφαρμοστούν στον χρυσό: ξύρισμα νομισμάτων, χρήση ευτελέστερων μετάλλων, ρύθμιση της αξίας του μέσω μονοπωλιακών τακτικών, κομπίνες που όλες εφαρμόστηκαν στην αρχαία Ρώμη, και συνέβαλαν στην πτώση της.

Μερικοί υποστηρίζουν το ασήμι, που υπάρχει σε μεγαλύτερη αφθονία από τον χρυσό και έτσι είναι δύσκολο να ρυθμιστεί η αξία του μέσω μονοπωλιακών τακτικών.

Δεν είναι λίγοι και αυτοί που αμφισβητούν την ανάγκη επιστρέψουμε στα πολύτιμα μέταλλα. Κανείς δεν θέλει να πάμε πίσω, τότε που έπρεπε να κουβαλάμε βαριά σακιά με κέρματα για να πάμε για ψώνια.

Είναι βέβαιο ότι είτε χάρτινο, είτε ψηφιακό, είτε πλαστικό, είτε πιθανότατα βιομετρικό, οποιοδήποτε και να είναι το πραγματικό μέσο συναλλαγής στο μέλλον, έχει, όπως και σήμερα, τις ίδιες προοπτικές δημιουργίας απεριόριστου χρήματος απ’ το χρέος.

Εκτός αυτού, αν ο χρυσός επανερχόταν πάλι ως η αποκλειστική νόμιμη βάση του χρήματος, αυτοί που δεν έχουν χρυσό θα βρεθούν ξαφνικά χωρίς καθόλου χρήματα!

Άλλοι συνήγοροι της μεταρρύθμισης του χρηματικού συστήματος υποστηρίζουν ότι τα κύρια προβλήματα είναι η απληστία και η ανεντιμότητα, και ότι μάλλον υπάρχουν καλύτεροι τρόποι για να δημιουργηθεί ένα έντιμο και ισόνομο χρηματικό σύστημα, απ’ την επιστροφή στο ασήμι ή στον χρυσό. Διανοητές έχουν προτείνει διάφορες εναλλακτικές μεθόδους δημιουργίας του χρήματος.

Αρκετά ιδιωτικά ανταλλακτικά συστήματα δημιουργούν χρήματα από το χρέος, όπως περίπου και οι τράπεζες, αλλά το κάνουν ανοικτά και χωρίς να χρεώνουν τόκους.

Ένα παράδειγμα είναι ένα ανταλλακτικό σύστημα στο οποίο το χρέος εκφράζεται ως ενέχυρο ωρών εργασίας, όπου σε όλα τα είδη εργασίας αντιστοιχίζεται η ίδια χρηματική αξία, επιτρέποντας στις ώρες εργασίας να αναλογούν σε τιμές αγαθών σε δολάρια.

Αυτού του είδους το χρηματικό σύστημα μπορεί να “στηθεί” από οποιονδήποτε μπορεί να επινοήσει ένα τρόπο για να γίνονται οι υπολογισμοί και να βρει πρόθυμους και αξιόπιστους συμμετέχοντες.

Το στήσιμο ενός τοπικού ανταλλακτικού χρηματικού συστήματος, ακόμα και αν δεν χρησιμοποιηθεί άμεσα από όλους, θα ήταν ένα συνετό μέτρο έκτακτης ανάγκης για οποιαδήποτε κοινότητα.

Η μεταρρύθμιση του χρηματικού συστήματος, όπως η μεταρρύθμιση του εκλογικού συστήματος, είναι ένα μεγάλο θέμα, ένα θέμα που απαιτεί θέληση αλλαγής και ανοικτή σκέψη. Η μεταρρύθμιση του χρηματικού συστήματος, ξανά, όπως η μεταρρύθμιση του εκλογικού συστήματος, δεν θα γίνει εύκολα, γιατί οι τεράστιας δύναμης παράγοντες που επωφελούνται από το υπάρχον σύστημα θα κάνουν ότι περνά από το χέρι τους για να διατηρήσουν την κυριαρχία τους.

Τώρα που είδαμε ότι τα χρήματα είναι απλά μια ιδέα και ότι στην πραγματικότητα τα χρήματα μπορούν να είναι οτιδήποτε ορίσουμε, να μια πολύ απλή εναλλακτική θεωρία για να εξετάσετε. Αυτό το μοντέλο βασίζεται σε συστήματα που έχουν λειτουργήσει στο παρελθόν, στην Αγγλία και στην Αμερική, συστήματα που υπονομεύθηκαν και καταστράφηκαν από χρυσοπώλες, τραπεζίτες, και το δικό τους σύστημα κλασματικού αποθέματος.

Για να δημιουργηθεί μια οικονομία που βασίζεται σε σταθερό, άτοκο χρήμα, τα χρήματα θα μπορούσαν απλά να δημιουργούνται και να εισάγονται στην οικονομία ως δαπάνες από την κυβέρνηση, κατά προτίμηση σε σταθερής αξίας έργα υποδομής που διευκολύνουν το εμπόριο, όπως δρόμους, σιδηρόδρομους, γέφυρες, λιμάνια και δημόσιες αγορές.

Αυτά τα χρήματα δεν θα έχουν δημιουργηθεί από το χρέος. Θα έχουν δημιουργηθεί ως αξία, αξία στην μορφή των έργων στα οποία επενδύθηκαν. Αν αυτά τα νέα χρήματα διευκολύνουν το εμπόριο στον ανάλογο βαθμό, ώστε να χρησιμοποιηθούν, η δημιουργία τους δεν θα προκαλέσει ούτε τον ελάχιστο πληθωρισμό.

Αν ωστόσο, οι κυβερνητικές δαπάνες προκαλέσουν πληθωρισμό, υπάρχουν δύο τρόποι αντιμετώπισης. Ο πληθωρισμός έχει τα ίδια αποτελέσματα με μια επίπεδη φορολογία των χρημάτων.

Είτε η αξία των χρημάτων μειωθεί 20%, είτε η κυβέρνηση μας πάρει το 20% των χρημάτων μας, τα αποτελέσματα στην αγοραστική μας δύναμη είναι τα ίδια. Από αυτήν την οπτική γωνία, ο πληθωρισμός στην θέση της φορολογίας, μπορεί να είναι πολιτικά αποδεκτός αν τα χρήματα που τον δημιουργούν δαπανώνται σοφά και εφόσον διατηρείται μέσα σε κάποια όρια.

Ισοδύναμα, η κυβέρνηση θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό, συλλέγοντας χρήματα από φόρους, τα οποία στην συνέχεια θα έβγαζε εκτός κυκλοφορίας, μειώνοντας το απόθεμα χρημάτων, επαναφέροντας έτσι την αρχική αξία του χρήματος.

Όμοια, για να ελεγχθεί ο αποπληθωρισμός, το φαινόμενο των πτώσεων σε μισθούς και τιμές, η κυβέρνηση θα μπορούσε απλά να δημιουργεί περισσότερα χρήματα μέσω δαπανών.

Χωρίς ανταγωνιστική δημιουργία χρήματος από τον ιδιωτικό τομέα, οι κυβερνήσεις θα έχουν πιο αποδοτικό έλεγχο του εθνικού χρηματικού αποθέματος. Ο κόσμος θα ξέρει ποιον να κατηγορήσει αν τα πράγματα δεν πάνε καλά. Οι κυβερνήσεις θα μπορούν να εναλλάσσονται με βάση την ικανότητα που έχουν να διατηρούν την αξία του χρήματος.

Οι κυβερνήσεις θα λειτουργούν βασιζόμενες κυρίως στην φορολογία, όπως και τώρα, αλλά τα χρήματα των φόρων θα πιάνουν πλέον τόπο αφού δεν θα σπαταλούνται για να πληρώνουν τους τόκους του εθνικού χρέους στους τραπεζίτες.

Θα μπορούσε να μην υπάρχει καθόλου εθνικό χρέος, αν η κυβέρνηση απλά δημιουργούσε τα χρήματα που χρειαζόταν.

Η αέναη συλλογική υποδούλωση στις τράπεζες, μέσω της εξόφλησης των τόκων του κυβερνητικού χρέους, θα ήταν αδύνατη.

“Τα χρήματα είναι μια νέα μορφή δουλείας και η μόνη διαφορά της από την παλιά μορφή είναι το γεγονός ότι είναι απρόσωπη, ότι δεν υπάρχει ανθρώπινη σχέση μεταξύ αφέντη και δούλου” (Leo Tolstoy)

Η Αόρατη Δύναμη

“Κανείς δεν είναι περισσότερο σκλαβωμένος από αυτούς που πιστεύουν ότι είναι ελεύθεροι” (Goethe)

Αυτό, που διδαχθήκαμε ως δημοκρατία και ελευθερία έχει καταντήσει στην πραγματικότητα μια δαιμόνια, αόρατη μορφή οικονομικής δικτατορίας. Όσο ολόκληρη η κοινωνία μας παραμένει πλήρως εξαρτημένη από την τραπεζική πίστωση ως παροχή χρημάτων, οι τραπεζίτες θα είναι σε θέση να παίρνουν αποφάσεις σχετικά με το ποιος θα παίρνει χρήματα και ποιος δεν θα παίρνει.

“Το σύγχρονο τραπεζικό σύστημα κατασκευάζει χρήματα από το τίποτα. Η όλη διαδικασία είναι μάλλον η πιο εκπληκτική απάτη, το ποιο εκπληκτικό ταχυδακτυλουργικό κόλπο, που ανακαλύφθηκε ποτέ. Το τραπεζικό σύστημα επινοήθηκε μέσα στην αχρειότητα και γεννήθηκε μέσα στην αμαρτία. Οι τραπεζίτες κατέχουν τη Γη. Ακόμα κι αν την πάρετε πίσω από αυτούς, αν τους αφήσετε την δύναμη να δημιουργούν χρήματα, με μια μολυβιά θα δημιουργήσουν αρκετά για να την αγοράσουν ξανά… Αν τους αφαιρέσετε αυτή την δύναμη, όλες οι μεγάλες περιουσίες τους, όπως η δική μου, θα εξαφανιστούν, και πρέπει να εξαφανιστούν, γιατί τότε αυτός ο κόσμος θα είναι ένας καλύτερος και πιο χαρούμενος κόσμος για να ζήσει κάποιος. Αλλά αν θέλετε να συνεχίσετε να είστε σκλάβοι των τραπεζών και να πληρώνετε το κόστος της ίδιας σας της σκλαβιάς, τότε αφήστε τους τραπεζίτες να δημιουργούν χρήματα και να ελέγχουν την πίστωση” (Sir Josiah Stamp, διευθυντής Τράπεζας της Αγγλίας 1928-1941, θεωρούμενος, τότε, ως ο 2ος πλουσιότερος άνθρωπος στην Αγγλία.)

“Η ανικανότητα των αποίκων να πάρουν μόνιμα την δύναμη να δημιουργούν τα δικά τους χρήματα από τα χέρια τού Γεωργίου ΙΙΙ και των διεθνών τραπεζιτών ήταν ο κύριος λόγος, για τον επαναστατικό πόλεμο” (Benjamin Franklin)

Λίγοι γνωρίζουν σήμερα, ότι η ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών από την επανάσταση τού 1776 είναι στο μεγαλύτερο μέρος της το αφήγημα ενός επικού αγώνα για την μόνιμη απελευθέρωση από τον έλεγχο των διεθνών ευρωπαϊκών τραπεζών. Αυτός ο αγώνας χάθηκε το 1913, όταν ο πρόεδρος Woodrow Wilson υπέγραψε το Νομοσχέδιο Ομοσπονδιακού Αποθέματος (Federal Reserve Act) θέτοντας το διεθνές τραπεζικό καρτέλ υπεύθυνο για την δημιουργία του αμερικάνικου χρήματος.

“Είμαι ο πιο δυστυχισμένος άνθρωπος. Χωρίς να το θέλω, κατέστρεψα την χώρα μου. Ένα μεγάλο βιομηχανικό έθνος ελέγχεται από το πιστωτικό του σύστημα. Το πιστωτικό μας σύστημα είναι συγκεντρωμένο. Έτσι, η ανάπτυξη τού έθνους και όλες μας οι δραστηριότητες βρίσκονται στο έλεος μερικών ανθρώπων. Φτάσαμε να είμαστε μια από τις χειρότερες, μια από τις πιο πλήρως ελεγχόμενες και κυριαρχημένες κυβερνήσεις στον πολιτισμένο κόσμο. Όχι πλέον κυβέρνηση ελεύθερης άποψης, όχι πλέον κυβέρνηση από απόφαση και ψήφο τής πλειοψηφίας, αλλά κυβέρνηση από την θέληση και την βία μιας μικρής ομάδας κυρίαρχων ανθρώπων” (Woodrow Wilson, Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, 1913-1921)

Η δύναμη αυτού τού συστήματος είναι βαθιά ριζωμένη. Το ίδιο είναι και η σιωπή των ΜΜΕ και τού εκπαιδευτικού συστήματος γύρω από αυτό το θέμα.

Πριν χρόνια, ένας καναδός αναπληρωτής πρωθυπουργός έκανε μια δημοσκόπηση μεταξύ μη-οικονομολόγων, επαγγελματιών με υψηλό επίπεδο μόρφωσης και απλών ανθρώπων στον δρόμο και ανακάλυψε, ότι κανένας από αυτούς δεν είχε ακριβή κατανόηση, για το πως δημιουργείται το χρήμα. Μάλιστα, είναι μάλλον σωστό αν πούμε, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι, συμπεριλαμβάνοντας και τους τραπεζικούς υπαλλήλους, δεν έχουν αφιερώσει ούτε ένα λεπτό σκέψης στο θέμα. Εσείς;

“Όλη η πολυπλοκότητα, η σύγχυση και οι συμφορές τής Αμερικής οφείλονται όχι στα ελαττώματα τού Συντάγματος ή τής Συνομοσπονδίας, όχι στη θέληση για τιμές και αρετές, όσο στην ουσιαστική άγνοια τής φύσης τού νομίσματος, τής πίστωσης και τής κυκλοφορίας” (John Adams, ιδρυτής τού Αμερικάνικου Συντάγματος)

Το σύγχρονο σύστημα δημιουργίας χρημάτων απ΄ το χρέος γεννήθηκε πριν περίπου τριακόσια χρόνια, όταν ιδρύθηκε η πρώτη Τράπεζα της Αγγλίας με βασιλική άδεια να δανείζει γραμμάτια χρυσού με το σύστημα τού κλασματικού αποθέματος σε μια μικρή σχετικά αναλογία του 2:1. Αυτή η μικρή αναλογία ήταν απλά το «πρώτο βήμα» για αυτό, που έμελλε να ακολουθήσει. Αυτό το σύστημα είναι πλέον παγκόσμιο, δημιουργεί ουσιαστικά απεριόριστη ποσότητα χρημάτων από αέρα κοπανιστό και έχει αλυσοδέσει περίπου όλο τον πλανήτη σε ένα εκθετικά αυξανόμενο χρέος, που δεν μπορεί να εξοφληθεί ποτέ.

Μπορεί αυτό να συνέβη κατά λάθος; Ή πρόκειται για συνομωσία; Προφανώς, κάτι πολύ μεγάλο παίζεται εδώ.

“Όποιος ελέγχει τον όγκο των χρημάτων στην χώρα μας είναι ο απόλυτος άρχοντας όλης τής βιομηχανίας και τού εμπορίου και όταν συνειδητοποιείς, ότι ολόκληρο το σύστημα ελέγχεται τόσο εύκολα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο από λίγους ισχυρούς ανθρώπους στην κορυφή, δεν χρειάζεται να σου πει κάποιος πού οφείλονται οι περίοδοι πληθωρισμού και οικονομικής ύφεσης” (James A.Garfield, δολοφονημένος πρόεδρος των Η.Π.Α).

“Η κυβέρνηση θα έπρεπε να δημιουργεί, να εκδίδει, και να κυκλοφορεί όλα τα χρήματα και τα πιστωτικά παράγωγα, που χρειάζονται για να καλύψουν τις κυβερνητικές δαπάνες και την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Με την υιοθέτηση αυτών των αρχών οι φορολογούμενοι πολίτες θα εξοικονομήσουν τεράστια ποσά, που τώρα δίνουν για εξόφληση τόκων. Το δικαίωμα τής δημιουργίας και έκδοσης χρημάτων είναι όχι μόνο το ανώτατο αποκλειστικό προνόμιο τής κυβέρνησης, αλλά και η μεγαλύτερη δημιουργική της ευκαιρία” (Abraham Lincoln, δολοφονημένος πρόεδρος των Η.Π.Α).

“Ωσότου ο έλεγχος τής έκδοσης χρημάτων και πιστώσεων να επανέλθει στην κυβέρνηση και να αναγνωριστεί ως η πλέον περίοπτη και ιερή ευθύνη της, όλες οι συζητήσεις περί εθνικής κυριαρχίας της Βουλής και της Δημοκρατίας είναι άσκοπες και μάταιες. Όταν ένα έθνος δεν έχει πλέον τον έλεγχο τού πιστωτικού συστήματος, δεν έχει σημασία ποιός θεσπίζει τους νόμους του. Εφ΄ όσον τεθεί επικεφαλής, η τοκογλυφία θα καταστρέψει οποιοδήποτε έθνος” (William Lyon Mackenzie King, πρώην πρωθυπουργός τού Καναδά (ο οποίος εθνικοποίησε την Τράπεζα του Καναδά)

“Είμαστε ευγνώμονες στην Washington Post, στους New York Times, στο Time Magazine και σε άλλες μεγάλες εκδόσεις, των οποίων οι διευθυντές πήραν μέρος στις συναντήσεις μας και σεβάστηκαν τις υποσχέσεις τους για διακριτικότητα για περίπου σαράντα χρόνια. Θα ήταν αδύνατο για μας να αναπτύξουμε τα σχέδιά μας για τον κόσμο αν ήμασταν κάτω από τα δυνατά φώτα της δημοσιότητας όλα αυτά τα χρόνια. Αλλά ο κόσμος είναι πιο προχωρημένος πλέον και είναι έτοιμος να βαδίσει προς μια παγκόσμια κυβέρνηση. Η υπερεθνική ύπατη εξουσία από μια τάξη εκλεκτών διανοούμενων και από τις διεθνείς τράπεζες είναι σίγουρα προτιμότερη από τον εθνικό αυτοπροσδιορισμό, που εφαρμόζονταν τους προηγούμενους αιώνες” (David Rockefeller, απευθυνόμενος στη συνάντηση τής Τριμερούς Αρμοστείας, 1991)

“Μόνο τα μικρά μυστικά χρήζουν προστασίας. Τα μεγάλα κρατούνται κρυφά από την λαϊκή δυσπιστία” (Marshall McLuhan, “guru” των media)